Πλάγια σκέψη


ΜΙΑ ΜΙΚΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΚΕΨΗΣ... 
 από το ιστολόγιο Δραγασιά  




Πρόσφατα αλληλογράφησα μέσω του διαδικτύου με νέους του χωριού μου. Νοιώθουν μόνοι, σε μια ζωή που σίγουρα θα την ήθελαν καλύτερη. Όμως τα ίδια αισθάνονται παντού οι νέοι που φυλακίζουν τις δυνατότητες τους σε ότι τους προσφέρεται ως ορίζοντας από την στενή σκέψη της εποχής μας… 

Σκέφτηκα να δημοσιεύσω μια μικρή ιστορία από ένα παλιό βιβλίο του Edward de Bono από την Μάλτα με τίτλο «Η χρήση της πλάγιας σκέψης» Αυτή την μικρή ιστορία με τα σχόλια του συγγραφέα στο δίλημμα που αναπτύσσει, την αφιερώνω κυρίως στους νέους που νοιώθουν ότι απειλούνται από τις λέξεις Ευκαιρία, Άγνοια, Φόβος , Βία … 

Οι εφαρμογές αυτού του μικρού κειμένου στη ζωή μας, δεν είναι τόσο έτοιμες σαν μασημένη τροφή … αλλά μοιάζουν περισσότερο με την μάθηση να ψαρεύουμε, πέρα από την συνήθεια να το τρώμε όταν μας το προσφέρουν. 

Η σκέψη "παθιάζομαι με ότι ΠΙΣΤΕΥΩ πως με εμποδίζει να πετύχω ένα στόχο", είναι απλή και σίγουρα στο τέλος χάνω… το να ΘΕΩΡΩ τις πιθανές λύσεις είναι η μεγάλη πλάγια σκέψη που γέννησε πολιτισμό και σήμερα αναζητείται στους πολλούς.Γράφει λοιπόν ο συγγραφέας… 


Πριν από πολλά χρόνια, όταν ακόμα κάποιος που χρωστούσε χρήματα μπορούσε να φυλακιστεί, ένας έμπορος στο Λονδίνο είχε την ατυχία να οφείλει ένα πολύ μεγάλο ποσό σε κάποιον τοκογλύφο. 
Ο τοκογλύφος, που ήταν γέρος και άσχημος, καλόβλεπε τη νεαρή κι όμορφη κόρη του εμπόρου. Γι’ αυτό του πρότεινε ένα συμβιβασμό: 
Θα χάριζε το χρέος στον έμπορο, αν του έδινε την κόρη του. Ο έμπορος και η κόρη του, όταν άκουσαν την πρόταση, βρέθηκαν αντιμέτωποι με ένα απελπιστικό δίλημμα. Για να τους βοηθήσει δήθεν, ο πονηρός τοκογλύφος πρότεινε ν’ αφήσουν τη Θεία Πρόνοια να αποφασίσει. Τους είπε πως θα έβαζε μέσα σε κάποιο άδειο πουγκί ένα βότσαλο άσπρο κι ένα βότσαλο μαύρο, και το κορίτσι θα έπαιρνε στην τύχη ένα από αυτά. Αν τραβούσε το μαύρο βότσαλο θα γινόταν γυναίκα του και το χρέος του πατέρα της θα χαριζόταν. Αν διάλεγε το άσπρο βότσαλο, θα έμενε με τον πατέρα της και πάλι το χρέος θα χαριζόταν. Αλλά, αν αρνιόταν να διαλέξει, τότε ο πατέρας της θα φυλακιζόταν, και αυτή θα πέθαινε της πείνας. 
Ο έμπορος συμφώνησε με βαριά καρδιά. Όλα αυτά τα συζητούσαν σ’ ένα μονοπάτι γεμάτο βότσαλα, στον κήπο του εμπόρου. Ο τοκογλύφος έσκυψε να πάρει τις δύο πέτρες και η κοπέλα, με αυξημένη την παρατηρητικότητα εξαιτίας του φόβου της, είδε πως πήρε κι έβαλε μέσα στο πουγκί δυο βότσαλα και τα δύο μαύρα. Ύστερα της ζήτησε να τραβήξει από το πουγκί το βότσαλο που θα καθόριζε την τύχη της καθώς και την τύχη του πατέρα της. 
Φανταστείτε ότι βρίσκεστε σ’ αυτό το μονοπάτι, στον κήπο του εμπόρου. Τι θα κάνατε, αν ήσασταν εσείς το άτυχο κορίτσι; Αν έπρεπε να το συμβουλέψετε, τι θα του λέγατε να κάνει; Τι τρόπο σκέψης, θα χρησιμοποιούσατε για να λύσετε το πρόβλημα; Ίσως πιστεύετε ότι μια προσεκτική λογική ανάλυση θα μπορούσε να λύσει το πρόβλημα, αν βέβαια υπήρχε λύση. 
Αυτό το είδος του συλλογισμού είναι καθαρά μια κατακόρυφη σκέψη. Το άλλο είδος είναι η πλάγια σκέψη. Οι οπαδοί της κατακόρυφης σκέψης συνήθως δεν μπορούν να βοηθήσουν και πολύ ένα κορίτσι που βρίσκεται σ’ αυτή την κατάσταση. 
Ο τρόπος , με τον οποίο αναλύουν τα πράγματα , τους περιορίζει σε τρεις δυνατότητες : 
1. Το κορίτσι πρέπει ν’ αρνηθεί να πάρει από το πουγκί το βότσαλο. 
2. Το κορίτσι πρέπει να αποκαλύψει ότι υπάρχουν δύο μαύρα βότσαλα στο πουγκί και να φανερώσει έτσι την απάτη του τοκογλύφου. 
3. Το κορίτσι πρέπει να πάρει ένα μαύρο βότσαλο και να θυσιάσει τον εαυτό της για να σώσει τον πατέρα της από τη φυλακή. 
Καμιά από αυτές τις προτάσεις δε βοηθά την κοπέλα, γιατί, αν δε διαλέξει βότσαλο, ο πατέρας της φυλακίζεται. 
Αν πάλι διαλέξει, πρέπει να παντρευτεί τον τοκογλύφο. 
Η ιστορία δείχνει την διαφορά ανάμεσα στην κατακόρυφη σκέψη και την πλάγια σκέψη. Οι άνθρωποι, που ακολουθούν τον κατακόρυφο τρόπο σκέψης, συγκεντρώνουν την προσοχή τους στο βότσαλο που πρέπει να πάρει το κορίτσι. Οι οπαδοί της πλάγιας σκέψης ενδιαφέρονται για το βότσαλο που θα μείνει στο πουγκί. Οι οπαδοί της κατακόρυφης σκέψης ασχολούνται με τη λογικότερη άποψη μιας κατάστασης και μετά προχωρούν λογικά και προσεκτικά στην επεξεργασία της. Οι οπαδοί της πλάγιας σκέψης προχωρούν στην διερεύνηση όλων των πιθανών τρόπων , με τους οποίους μπορεί να αντιμετωπιστεί ένα θέμα. 
Το κορίτσι της ιστορίας έβαλε το χέρι του στο πουγκί και τράβηξε το ένα από τα βότσαλα. Χωρίς να το κοιτάξει έκανε πως σκόνταψε και το άφησε να πέσει κάτω στο μονοπάτι , όπου ανακατεύτηκε αμέσως με όλα τ’ άλλα και χάθηκε ανάμεσα τους. 
«Ω! τι αδέξια που είμαι!» , φώναξε, « αλλά δεν πειράζει. Αν κοιτάξετε μέσα στο πουγκί, θα μπορέσετε να μου πείτε τι χρώμα βότσαλο τράβηξα από το χρώμα του άλλου, που έμεινε εκεί μέσα». …. 
Ο τοκογλύφος δεν τόλμησε να παραδεχτεί την απάτη.


Ηλ διεύθυνση άρθρου Δραγασιάς : http://dragasia.blogspot.gr/2010/01/blog-post_06.html