Εγκεφαλικά απορρίγματα στα παζάρια της «γνώσης»





-Καλό είναι, να το πάρει η κυρία … είναι ψυχολογικό θα της αρέσει…

Πάντα μου άρεσε, έστω και σπάνια, να πηγαίνω στα υπαίθρια παζάρια και να παρακολουθώ την πρωτόλεια αγωνία των εκφράσεων στο βλέμμα και το πρόσωπο των ανθρώπων πίσω από πραμάτειες που δεν με ενδιέφεραν. Ένα μικρό σταμάτημα του βηματισμού μου στο κάλεσμα του πλανόδιου έμπορα, ήταν αρκετό για να ξεκινήσει μια ραγιάδικη μονομερής επικοινωνία με μόνο στόχο το κέρδος.

Κάπως έτσι σταμάτησα σήμερα, σε ένα πάγκο με αραδιασμένα όμοια βιβλία πάνω του. Φυσικά, γύρισα ευγενικά το κεφάλι μου στο κάλεσμα της κυρίας που είχε την ευθύνη της πραμάτειας πίσω από αυτόν. Σχεδόν αμέσως κατάλαβα ότι το κάλεσμα του ενδιαφέροντος της ξανθής ταλαιπωρημένης μεσήλικης, πλην μπουκλοχτενισμένης πωλήτριας, αφορούσε μεν εμένα ως αγοραστή, όμως το πραγματικό ενδιαφέρον της, στόχευε στην κοπέλα που βάδιζε μαζί μου, ψάχνοντας να την πείσει πως το εμπόρευμά της είναι απαραίτητο για την μόρφωσή της.

Αφού μου επανέλαβε τρεις φορές τους τίτλους των δύο βιβλίων που ήσαν αραδιασμένα μπροστά της, θέλησε να μου δώσει περισσότερα στοιχεία για το τι ακριβώς πραγματεύονται στην συγγραφική τους θεματολογία. Διεστάλη λίγο η κόρη του ματιού μου, σαν άκουσα ξαφνιασμένος τα λόγια της, που μου επεσήμαιναν πως δεν είναι για μένα ταιριαστά τα βιβλία, όσο για την κοπέλα, μια και ήσαν ρομαντικές ιστορίες. Εκείνη τη στιγμή κατάλαβα ότι όπως οι σερβιέτες αφορούν την εξυπηρέτηση αναγκών της γυναικείας φύσης και τα προφυλακτικά αντίστοιχα την εξυπηρέτηση του ανδρικού μορίου, έτσι και τα πνευματικά δημιουργήματα στο σύγχρονο μάρκετινγκ της εμπορίας των βιβλίων έχουν σεξουαλικές κατευθύνσεις.

Συνέχισα να είμαι ευγενής, αλλά συνάμα ξυπνούσε ο διαστροφικός νους μου, που ήθελε να διαπιστώσει το μέγεθος της πνευματικής ένδειας που αντίκριζα, καθώς η τύχη με είχε οδηγήσει εμπρός της. Έτσι λοιπόν, σήκωσα ένα βιβλίο και άφησα το βλέμμα μου να συγχρονιστεί σερνάμενο πάνω του, με ένα ρυθμικό ανάγνωσμα της περίληψης στο οπισθόφυλλο. Όση ώρα λειτουργούσα ως εμψυχωτής του ενδιαφέροντος της κοπέλας δίπλα μου, τα μάτια της πωλήτριας ήσαν στραμμένα με ευλάβεια στο σιγοδιάβασμά μου. Μόλις τελείωσα, πριν προλάβω να πάρω μια ανάσα από την τελευταία τελεία του λόγου μου, ακούστηκε για μια ακόμη φορά η παραίνεση της πωλήτριας: «είναι πολύ ωραία ιστορία κυρία », περιμένοντας με αγωνία να εκστομίσει η κοπέλα δίπλα μου, την πολυπόθητη έκφραση των πάγκων στα παζάρια: «θα το πάρω». Αντί αυτού πήρα το σοβαρό μου ύφος και με θράσος που δεν σέβεται τίποτε γύρω του, δήλωσα προς την πωλήτρια ότι ήταν κρίμα που δεν μπορεί να διαβάσει τέτοια ποιότητα πλοκής, αλλά δεν φταίει η ίδια, μια και είναι αγράμματη γιατί δεν έχει πάει σχολείο.

Ω του θαύματος! Στην συνέχεια της παγκο-συνομιλίας, διαπίστωσα πρακτικά αυτό που λέμε, ότι οι ανεπεξέργαστοι (και όχι μόνο) άνθρωποι δεν ακούν τους άλλους, αλλά μιλούν μόνο για τις ανάγκες των στόχων τους. Η ξανθή κυρία δεν είχε ακούσει καθόλου το λόγο μου, ούτε είχε εκπλαγεί στο παραμικρό από την σκληρή πληροφορία που της είχα αναφέρει. Μα, ούτε μειδίασε θεωρώντας ως ένα αστείο την έκφρασή μου για την κυρία της παρέας μου. Άντ’ αυτού, παρέμεινε σκληροπυρηνικός παρακμιακός οπαδός της ανάγκης της, επαναλαμβάνοντας τώρα προς την ίδια : «Να το πάρετε είναι καλή ιστορία έχει ψυχολογικά». Δαγκώθηκα για να μην αφήσω το γέλιο να ξεφύγει από τα χείλη μου, ενώ αντίστοιχο μορφασμό παρατήρησα να διαθέτει στο ευγενικά στραμμένο κεφάλι της κοπέλας δίπλα μου.
Μόλις είχα μάθει μια καινούργια ασθένεια εκτός από τα λεγόμενα «μητρικά» των απρόσεκτων γυναικών που εκτίθενται στο κρύο. Τώρα έμαθα πως υπάρχουν και τα «ψυχολογικά» που τα παθαίνουν οι ιστορίες που πωλούνται προς κατανάλωση στους παζαρτζήδες πελάτες.

Πήρα άλλη μια βαθιά ανάσα, μιλώντας με σοβαρό τόνο, λέγοντας ότι εγώ διαβάζω πολύ, μα όχι ακριβώς τέτοιες ρομαντικές ιστορίες, αλλά την αρχαία γραμματεία που με ενδιαφέρει. Σχεδόν αμέσως για να μη νιώσει άσχημα, συμπλήρωσα ότι και αυτά τα συγγραφικά πονήματα είναι ενδιαφέροντα και ότι καταλαβαίνω πως πραγματεύονται θέματα ανθρωπίνων σχέσεων. Μια κατάφαση στο νεύμα της συνομιλήτριας συνοδεύτηκε με την επανάληψη της λέξης «ψυχολογικά». Δεν άντεξα ο δόλιος και έδωσα ακόμη πιο μεγάλη συσχέτιση της αρχαίας γραμματείας με τον όνθο της γραφής που μου πουλούσε, λέγοντας:
- Ναι, ψυχολογικά, όπως ας πούμε έχει μέσα του ο Οιδίπους Τύραννος του Σοφοκλή.

Η συνέχεια της απάντησης ήταν ταχέως πίπτων κέραμος στο κεφάλι μου:
«όχι ακριβώς έτσι …, διαφορετικά…»
Η πωλήτρια νόμιζε ότι η γραφή του εκτρώματος που πουλούσε, είχε ισάξια, αλλά ίσως διαφορετική γραφή με το έργο που της ανέφερα. Μετάνιωσα βέβαια που δεν την παραπλάνησα λέγοντας πως το έργο ανήκει στον Ευριπίδη ή στον Αισχύλο, για να απολαύσει ο απαίσιος χαρακτήρας μου την συμφωνία της άγνοιας που φαντάστηκα ότι διαθέτει.

Ανέφερα δυο τρεις ανούσιες κουβέντες αποχωρισμού από τον χώρο της και με ταχύ βήμα απομακρύνθηκα με την παρέα μου από τον προκρούστειο πάγκο, που πάνω του ασελγούσε το εγκεφαλικό απόρριγμα της πωλήτριας, νεκροανατέμνοντας το σπουδαίο επίρρημα του «συγγράφειν».

Μόλις έφυγα είχα τύψεις για την συμπεριφορά μου στην πωλήτρια. Σκέφτηκα πόσο άσχημο είναι άνθρωποι που γνωρίζουν λίγα περισσότερα πράγματα έναντι άλλων, να νομίζουν ότι είναι σπουδαίοι και να λειτουργούν την  ειρωνεία τους.  Επίσης συλλογίστηκα, ότι ο «άνθρωπος» δεν πρέπει ποτέ να απαξιώνεται και να γίνεται αντικείμενο εμπαιγμού, μια και δικαιούται να έχει άγνοια και εξελικτική πορεία στη σκέψη του.
Μου έφυγαν όμως στη στιγμή οι τύψεις, όταν έφερα στο μυαλό μου την εικόνα της ξανθής κυρίας. Ήμουν σίγουρος ότι η αίσθηση που είχε για τον εαυτό της ήταν πως ανήκε στους ξεχωριστούς!
Τώρα είμαι σίγουρος πως   οι αντιλήψεις που εμφορούνται κάποιοι άνθρωποι, για τον εαυτό τους,  και νομίζουν ότι είναι ξεχωριστοί, ψηλότερα από τους άλλους,  ποιοτικά διαφοροποιημένοι από το σύνολο των ανθρώπων που απαρτίζουν την κοινωνία, χρειάζονται λιώσιμο με τα αιχμηρότερα εργαλεία που διαθέτει ο λόγος μας.

Η έπαρση θέλει χαστούκι γιατί γεννά αρρωστημένες συμπεριφορές που οργανώνουν τον φασισμό της σκέψης και εμφανίζουν την παθογένεια της αμόρφωτης εποχής μας ως κυρίαρχη πλειονότητα, που νομίζει ότι οφείλει να ηγείται θέσεων, απόψεων και πρακτικών στην καθημερινότητα της ζωής μας.

Α!!! Ξέχασα να σας αναφέρω, χωρίς να έχουν σημασία τα ονόματα, ότι το «παζάρι» αφορούσε ένα σούπερ μάρκετ, και η μπουκλοχτενισμένη ταλαίπωρη πωλήτρια, ήταν η συγγραφέας των βιβλίων που αγωνιούσε να πουλήσει προς την «αγράμματη» παρέα μου.

Ευθύνη σε αυτή την κατάντια, έχουν και οι αναγνώστες, που νομιμοποιούν την ανύπαρκτη τέχνη που εξαντλείται σε εκφράσεις τύπου «το θεληματικό πηγούνι του…» και περιλαμβάνουν στην πλοκή τους λογοπλοκίες από σεξ, βία, αίμα και φυσικά απωθημένες εμμονές γελοίων ηρώων.

Αυτή την γραφή, δυστυχώς, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, την έχουν ονομάσει στο σύνολό τους οι αγοραστές και οι πωλητές των συγγραφικών πάγκων, «σύγχρονο μυθιστόρημα».

Τέλος μεγάλη ευθύνη έχουν και οι εκδοτικοί οίκοι, που η αξία τους εξαντλείται στην εκμετάλλευση των ανόητων, που πιστεύουν ότι είναι συγγραφείς και διαθέτουν φίλους και γνωστούς που αγοράζουν τα πνευματικά εξαμβλώματα που φτιάχνουν.

Κάποτε πρέπει να μιλάμε στα ίσια και να μη γλείφουμε τις έδρες που αφοδεύουν περιττώματα, γιατί αν δεν το ξέρουμε, οφείλουμε να το μάθουμε, πως αυτή η λειτουργία χαλά την αναπνοή που τελικά μυρίζει αναλόγως της συνήθειας που έχει η γλώσσα.

Κ.Ζ




Ποζάροντας με τρεις ηθοποιούς





Στιγμές σαν κι αυτή, χαίρομαι που βρίσκομαι παρέα με τρεις φιγούρες που μόλις ολοκλήρωσα την κατασκευή τους. Δεν ξέρω αν είμαστε τελικά τέσσερις οι φιγούρες που ποζάρουμε. Ποιος μπορεί να μας πει με σιγουριά ότι δεν έχουν ψυχή οι εικόνες της παρέας μου; Άλλωστε θα αποκτήσουν σύντομα ψυχή στο θέατρο, στην παράσταση που ετοιμάζουμε για τον καλό άνθρωπο του Σετσουάν. Θα μπορούσαν ίσως, να είναι άτομα που διαφημίζονται γύρω μας για το ιδιαίτερο προσόν που έχουν, που δεν είναι άλλο από το να «λάμπουν» ως προβεβλημένα… Προς το παρόν είναι τρεις φιγούρες. Ζωή και ρόλους θα πάρουν μέσα από τους άξιους ηθοποιούς που θα τις ζωντανέψουν και τους θεατές που θα αποδεχτούν άδολα αυτό το ταξίδι στα βάθη της ψυχής τους… Το κείμενο που είναι το τρίτο συστατικό του θεάτρου, σίγουρα είναι σπουδαίο αφού ανήκει στον Μπέρτολτ Μπρεχτ.